معماری مسجد جامع اردستان
مسجد جامع اردستان به هم پا بازارچه و مکتب متصل به پک پذیرایی ترحیم مشهد آن، با مساحتی حدود ۳۴۰/۸۵ متر مربع دربرگیرنده فضاهای زیادی میباشد.
مسجد اكنون دارنده صحنی مركزی میباشد كه با شبستانهایی اشراف گردیده و گنبد منزل‌ای با تراس تبارک شبستان جنوبی آن‌را تشكیل میدهد.
ایوانهایی با شكوه و گران قدر در مركز دیگر جناح‌های مسجد جامع اردستان استقرار یافته‌اند.
حیاط سمت قبله و نیز گنبد منزل مسجد جامع اردستان بر مبنای كتیبه‌های مو جود در سالهای ۵۵۳-۵۵۵ق ساخته گردیده‌اند.
ایوانهای دیگر فارغ از شک و تردید پوششهای صفوی دارا‌هستند و همانطور كه كتیبۀ كوچكی در مركز گیلویی تراس شمالی با تاریخ ۹۴۶ق به‌روشنی تأكید می‌كند، دست‌كم در اوایل دورۀ صفویه تجدید بنا گردیده میباشد.
دیگر بخشهای شبستانها تركیبی از طاقهای گنبدی و گهواره‌ای میباشد و بیشتر طاقهای گهواره‌ای با اضافه کردن كمرپوشهای گنبدی یا این که تركین به‌شکل دو طبقه در آمده‌اند.
فضاهای خدماتی و ارتباطی مسجد جامع اردستان همانند توالت، در دورترین نقطه از پایه مرکزی جایابی گردیده اند.
به جهت تغییرات بسیار فضایی طی زمان های متعدد درین مسجد و تبدیل قسمت میانی شبستانها به تراس، فضاهای کوچک و به ظواهر سوای کاربری ، در مسجد ساخت گردیده اند.
ورودیهای مسجد جامع اردستان آنچه سبب رابطه سفت مسجد با بناهای پیرامونش گشته، پنج درآیگاه میباشد که از روش نماسازی تاحدودی بر آن‌ها تأکید شد‌ه‌است.
درآیگاه جنوب غربی مسجد جامع اردستان براساس حفریات و امتداد تزئینات آن با دیوار مجاورش، می‌تواند سابق ترین درآیگاه مسجد باشد.
بیشتر تزئینات آن، نقوشی میباشد که با خشت پیش بر جاری ساختن گردیده اند.
تزئینات آجری این ورودی تا حدودی یادآور سردرمسجد جورجیر (آل بویه) میباشد.
مسجد جامع اردستان ابتدا در همگی جهات، دارنده شبستان ردیف دار بوده میباشد.
بزرگترین شبستان مسجد، شبستان جنوبی میباشد که طبق کتیبه گنبدخانه، ابوطاهر سال ۵۵۳ هـ.ق . آن را سازه نموده است.
در ذیل محوطه ایوان مسجد جامع اردستان ، فضایی چهارگوش با دو محراب وجود داراست.
گنبدخانه در امتداد پایه شمالی جنوبی و پشت تراس اساسی با فضایی چهارگوش به بعدها ۹ ٫ ۳۳ با طول کف تا تحت گنبد داخلی نزدیک به ۱۹ متر واقع گردیده است.
کتیبه درون گنبد اردستان که بعداز آیه بسم ا … ، اولِ آیه ۱۸ سوره توبه به خودکار نسخه ها و با گچبری انجام گردیده، به‌این تفصیل با رسیدگی های می دانی، پله ای در دیواره غربی دالان جنوب غربی شناسایی شد.
امروزه به دلایلی نامشخص پله های نخستین حذف و انتهای این پله ها نیز بسته گردیده اندبا دقت به تیم رویکرد پله ها و اینکه در جناح غربی صرفا یک منش پله برای دسترسی وجود دارااست، احتمال می رود که منش پله حذف گردیده دو‌مین رابطه عمودی این جناح بوده میباشد.
قاعدتاً این شرکت پیوندها عمودی، در یک فرصت ساخته نشده اند درواقع، هریک در زمان بسط مسجد و خلال تولید نیم طبقه در جناح خویش همینطور براساس نیاز درست شده اند.
معماری مسجد جامع اردستان
مسجد جامع اردستان به هم پا بازارچه و مکتب متصل به پک پذیرایی ترحیم مشهد آن، با مساحتی حدود ۳۴۰/۸۵ متر مربع دربرگیرنده فضاهای زیادی میباشد.
مسجد اكنون دارنده صحنی مركزی میباشد كه با شبستانهایی اشراف گردیده و گنبد منزل‌ای با تراس تبارک شبستان جنوبی آن‌را تشكیل میدهد.
ایوانهایی با شكوه و گران قدر در مركز دیگر جناح‌های مسجد جامع اردستان استقرار یافته‌اند.
حیاط سمت قبله و نیز گنبد منزل مسجد جامع اردستان بر مبنای كتیبه‌های مو جود در سالهای ۵۵۳-۵۵۵ق ساخته گردیده‌اند.
ایوانهای دیگر فارغ از شک و تردید پوششهای صفوی دارا‌هستند و همانطور كه كتیبۀ كوچكی در مركز گیلویی تراس شمالی با تاریخ ۹۴۶ق به‌روشنی تأكید می‌كند، دست‌كم در اوایل دورۀ صفویه تجدید بنا گردیده میباشد.
دیگر بخشهای شبستانها تركیبی از طاقهای گنبدی و گهواره‌ای میباشد و بیشتر طاقهای گهواره‌ای با اضافه کردن كمرپوشهای گنبدی یا این که تركین به‌شکل دو طبقه در آمده‌اند.
فضاهای خدماتی و ارتباطی مسجد جامع اردستان همانند توالت، در دورترین نقطه از پایه مرکزی جایابی گردیده اند.
به جهت تغییرات بسیار فضایی طی زمان های متعدد درین مسجد و تبدیل قسمت میانی شبستانها به تراس، فضاهای کوچک و به ظواهر سوای کاربری ، در مسجد ساخت گردیده اند.
ورودیهای مسجد جامع اردستان آنچه سبب رابطه سفت مسجد با بناهای پیرامونش گشته، پنج درآیگاه میباشد که از روش نماسازی تاحدودی بر آن‌ها تأکید شد‌ه‌است.
درآیگاه جنوب غربی مسجد جامع اردستان براساس حفریات و امتداد تزئینات آن با دیوار مجاورش، می‌تواند سابق ترین درآیگاه مسجد باشد.
بیشتر تزئینات آن، نقوشی میباشد که با خشت پیش بر جاری ساختن گردیده اند.
تزئینات آجری این ورودی تا حدودی یادآور سردرمسجد جورجیر (آل بویه) میباشد.
مسجد جامع اردستان ابتدا در همگی جهات، دارنده شبستان ردیف دار بوده میباشد.
بزرگترین شبستان مسجد، شبستان جنوبی میباشد که طبق کتیبه گنبدخانه، ابوطاهر سال ۵۵۳ هـ.ق . آن را سازه نموده است.
در ذیل محوطه ایوان مسجد جامع اردستان ، فضایی چهارگوش با دو محراب وجود داراست.
گنبدخانه در امتداد پایه شمالی جنوبی و پشت تراس اساسی با فضایی چهارگوش به بعدها ۹ ٫ ۳۳ با طول کف تا تحت گنبد داخلی نزدیک به ۱۹ متر واقع گردیده است.
کتیبه درون گنبد اردستان که بعداز آیه بسم ا … ، اولِ آیه ۱۸ سوره توبه به خودکار نسخه ها و با گچبری انجام گردیده، به‌این تفصیل با رسیدگی های می دانی، پله ای در دیواره غربی دالان جنوب غربی شناسایی شد.
امروزه به دلایلی نامشخص پله های نخستین حذف و انتهای این پله ها نیز بسته گردیده اندبا دقت به تیم رویکرد پله ها و اینکه در جناح غربی صرفا یک منش پله برای دسترسی وجود دارااست، احتمال می رود که منش پله حذف گردیده دو‌مین رابطه عمودی این جناح بوده میباشد.
قاعدتاً این شرکت پیوندها عمودی، در یک فرصت ساخته نشده اند درواقع، هریک در زمان بسط مسجد و خلال تولید نیم طبقه در جناح خویش همینطور براساس نیاز درست شده اند.
امامزاده حیدرکلاک کرج