مجله خبری تشریفات

در تاریخچه معماری سنتی کشور‌ایران کالبد سازه، از تشریفات ترحیم مشهد کنار هم نشستن یک سری ریز دور و بر یا این که به تعبير ما « عنصر کالبدی » پدید می‌آید. بازرسی در خصوص معماری سنتی جمهوری اسلامی ایران آرم میدهد این موادسازنده به وضوح در طرح شخصیت و نام‌و‌نشان و مفهوم دارا هستند. با یکدیگر تداخل نمیکنند، با هم نادرست نمی‌شوند و هرکدام فضای خاصی را پدید میاورند که با دیگری گوناگون می کند.

این عناصر در معماری سنتی اهل ایران، با قدری اغماض، به لغات در چنگ شعر سرا ،با نغمه ها در ذهن موسیقی دان ،مشابهت دارا‌هستند. در واقع معمار با تألیف و مخلوط این عنصرهای بالنسبه معلوم و از پیش شناخته گردیده در یک تیم، كل فضای متبوع خویش را طرح می نماید. ناگفته پیداست که هر یک سری این موادتشکیل دهنده صورتی بالنسبه یکسان دارا هستند و هرچند برای ترکیبات کالبدی سازه قانون ها مشخصی می باشد ولی فعالیت معمار هیچوقت به طور یک کار قراردادی و تکراری در نیامده میباشد.

تاریخ معماری در جمهوری اسلامی ایران علامت می‌دهد که ممکن میباشد برخی از این ارکان کاربرد چندگانه بیابند و در بناهای متفاوت در مخلوط های مختلف ظواهر شوند. و بعضي اکثر اوقات در یک نوع سازه به عمل آیند؛ ولی به هر اکنون تعداد آن ها محصور میباشد و این پدید آوردن مخلوط های متنوع از ارکان محصور و اثبات خویش زیبایی و لطف دیگری به معماری سنتی جمهوری اسلامی ایران بخشیده میباشد.

در اینجا به تمجید مختصری از این فضاها در معماری اهل ایران اسلامی میپردازیم.

ایوان در معماری سنتی کشور ایران
فضای گشوده میانی سازه که راس مشخصی در سازه پدید میاورد و منجر تشكیل اجزای گوناگون طرح میشود . وسعت بی آلایش ای داراست که از صورت قاعده تاسی می نماید؛ در قاعده نیز معمولا شكل مربع یا این که مستطیل دارااست. اما در برخی مثال ها کناره های پخ پیدا می نماید و در برخی دیگر، که اکثر زمان ها مثال های بسیار خرد اند یک هشت ضلعی بی نقص میگردد.

نقاط اصلی آن اوساط اضلاع و کناره ها می‌باشند و معمولا موادتشکیل دهنده اساسی طرح درین نقاط مکان میگیرند. در معماری سنتی اهل ایران ایوان ممکن میباشد به طور بی آلایش رها گردد یا این که از آبگینه آب یا این که از ادغام آبگینه آب و باغچه های پر‌از گیاهان متفاوت بهره مند شود، ایوان ممكن میباشد بعد ها و اشکال گوناگون بیاید و کارکردهای متعدد پیدا نماید. گاهی حتی یک سری تراس در یک سازه به چشم می خورد.

مسجد جامع عتیق شیراز، مسجد الاقصی پک پذیرایی ترحیم مشهد و مسجد جمعه، اسم‌های دیگری میباشد که مسجد جامع عتیق شیراز را بدان میشناسند. این مسجد کهن‌ترین مسجدی میباشد که در شهر شیراز و در شرق بقعه شاهچراغ (ع) تاسیس شده است.

تاریخچه مسجد عتیق شیراز
مسجد جامع عتیق شیراز یک کدام از زیباترین مساجد جمهوری اسلامی ایران میباشد که اثراتی از هنر و معماری را در زمان ای نزدیک به ۱۲ قرن در خویش مکان داده میباشد. این مسجد در منتهی الیه محلـه بازار مرغ و در حوالی محل اتصال دو محله اسحق بیگ و لب آب و به مسافت کوتاه از صحن و بقاع شـاه لامپ و امامزاده سیدمیرمحمد قراردارد.

هرچند تاسیس این مسجد مبتنی بر متن ها تاریخی در عصر صفاریان شکل پذیرفته ولی به حیث میرسد که هسته اول آن به زمان حکومت قدمت بن عبدالعزیز وابستگی داشته باشد. این مسجد در زمان مجال حیاتش بر تاثیر ز‌لزله های مکرر ویران شـده اسـت. البته به عملکرد مردان بلندمرتبه در زمانهای متعدد به خصوص عصر اتابکان، آل اینجو، تیموری، صفویه، قاجاریه، و اوائل زمان پهلوی تعمیرات و تغییرات متعددی در آن اجرا گرفته و الحاقات متعددی به آن افزوده شد‌ه‌است.

مسجد جامع اصفهان یا این که مسجد جامع یا این که پک پذیرایی ترحیم مشهد مسجد آدینه (جمعه) که مسجد عتیق اصفهان نیز نامیده می شـود، یکی‌از دیرین ترین و مهم‌ترین مساجد کشور‌ایران و شهر اصفهان میباشد.

تاریخچه مسجد جامع اصفهان
آن چه که از معماری مسجد جامع اصفهان بر مکان باقی مانده میباشد مرتبط با عصر خلفای عباسی تا فرصت دیلمیان و نیز سلجوقیان، ایلخانان، مظفریان و صفویان اسـت که هرمورد در ایجاد کرد بخشی از آن سهم دار بوده اند. به جهت التفات فوق العاده زیاد مسجد و نقش سیاسی و مذهبی آن، هر حکومتی، نصیب هایی را به بنای مسجد اضافه کرد تا بتواند از خـود یـادگاری جاودان درین سازه باقی بگذارد تا آیندگان را از ترازو قدرت خویش با خبر سازد.

معماری مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع اصفهان با گستره ای موازی با ۲۳۰۰ متر مربع، والا ترین مسجد کشور ایران به‌حساب می‌آید.
بنای اولیه مسجد عتیق اصفهان همانند دیگر مساجد نخستین از برنامه ای مستطیل صورت تشکیل شـده که دارنده شبستان های ردیف دار در پیرامون حیاطی والا بوده میباشد.
در دورانهای بعد از آن، مسجد به چهار ایوانی تبدیل شد؛ به این سیرتکامل فضای پیوسته و معمولی شبستانها و دربین سراها با ایوانها و دو گنبد از هم گسسته شد.
کلی تریـن نمـونـه تقارن را می اقتدار در پلان مسجد جامع اصفهان و نحـوه قرارگیـری موادسازنده ساختمانی در پیرامون تراس مرکزی روءیت کرد.
ایوانهای چهارگانه مسجد عتیق اصفهان در چهار جهت و در راءس اضلاع چهارگانه تراس که با تزیینهای کاشی کاری با مقرنس های متفاوت پوشیده شـده اسـت، تقارن را در نقشـه مسجد نشانه می‌دهد.
مسجد جامع اصفهان به طور کلی دارنده ۱۶ فضای شبستانی میباشد که در نقاط گوناگون آن دور و اطراف یک هسته مرکزی (میانسر) دور از هم شـده اند.
در دو سوی راست و چپ ورودی اساسی مسجد با کاشی نوشته هایی به لهجه عربی و به شکلی قرینه وجود داراست.
در سـمـت چـپ ورودی، شبستان مظفری یا این که به عبارتی کتابخانه چشم می شـود که دارنده تقارن بی نقص در پلان میباشد.
دراین جا ستونهای گرد تروتمیز به علامت های چلیپایی با آجرکاریهای پررنگ که همانا سـاده شـده گردونه مهر و نمادی از خورشید فروزنده دانا تاب میباشد، در پلان آرایش و پیرایش یافته اند.
شبستان صفوی دارنده دو سیمای متفاوت از نگاه معماری میباشد؛ در حدود دو سـوم گوشه و کنار را شبستان چهل ستونی و مانده را قوسهای بلند با دهانههای گران قدر شـکل میدهد.
این شبستان، بنا ای ظریف و دهانهای پهناور دارااست، شبستان دارنده پلان مربع صورت میباشد و با دقت به‌این که هفت دهانه طاق و چشمه در هر ضلع آن می‌باشد، محراب آن طبق سنتها و قوانین معماری بایستی در دهانه وسطی یعنی در دهانه چهارم یا این که بر روی مبنا شبستان در بخش انتهایی قرار داشته باشـد.
در‌این شبستان، امروزه فقط یک فرورفتگی طاقچه مانند در محل محراب جای دارد
وجود دو گنبدخانه در دو سـوی تراس مسجد جامع اصفهان و دقیقاً روی یک محوره تقارنی در پلان گروه ایجـاد می نماید.
بلندای گنبد نظام الملک، ۲۴ متر و بلندای گنبد تاج الملک ۲۲ متر میباشد.
برآمدگی برجی شـکل جنوب غربی گنبـد نظام الملک، برای برآمدگی بر تبدیل مربع به هشت ضلعی در کناره های گنبد، قرینهای دیگر در طرف جنوب شرقی داراست و این تأکیدی میباشد بر این که گنبد دارنده یک جهت عمده و یک شالوده تقارن میباشد.

هنگامی سرود: «عالم را نباشد خوشی در مزاج/ به‌جز مرگ، نبْوَد غمم را علاج/ ولیكن پک پذیرایی ترحیم مشهد در آن کناره در پای كاج/ چكیده‌ست بر خاک، سه، قطره خون.» و وقتی دیگر اذعان کرد: «در معاش آسیب‌هايی می‌باشد كه مثلِ خوره، در انزوا روح را اهسته می‌خورَد و می‌تراشد.» این جمله‌ها و ابیات شاهکار، در کنار ده‌ها قصه و تاثیر فاخرِ دیگر، در‌این منزل مندرج‌اند: منزل‌ی درستگو هدایت.

این منزل با خاطر روزهایی که مولف‌ی طنزپرداز و در عین درحال حاضر نومید، مداد بر صفحه می‌غلتانید و براق‌ترین اثر ها ادبیِ معاصر کشور‌ایران را کردار میکرد، باری شیرین از حیرت بر دوشِ آدمی می‌نهد و پشت بشر را از این فرم خم می‌نماید. منزل‌ی راستگو هدایت، با وجود تشکیل داد سنتی‌اش محل صورت‌گیری بخشی اصلی از ادبیات امروزی فارسی میباشد؛

جایی که تالیف کننده‌ی دارای شهرت دیده به جهان گشود و بزرگ شد و خواند و خواند و نوشت و نوشت؛ و ادبیات داستانی کشور ایران، برای مثال، به کوشش وی بود که شاخ‌وبرگ گرفت و بالید. البته جذابیت منزل‌ی درست گو هدایت، بنا شده در خیابان سعدی، خیابان امیراعلم، صرفا به‌خیال اقامت مولف‌ی شهیر در آن وجود ندارد؛ بلکه منزل‌ی درستگو هدایت (یا این که عالی بگوییم: منزل‌ی فامیل هدایت) از دید معماری نیز در خورِ تماشاست. این منزل در اواخر بعد از ظهر قاجار ساخته شد و مدل زیبای معماری قجر، در هرجا آن مشاهده میشود.

در کوشکِ منزل که با تعدادی پله و ایوانی نسبتاً کلان از زمین جداگانه گردیده، یا این که حوضچه‌ای که در تراس منزل همچنان پابرجاست و در اوقاتی که در آن آب زلال وجود داراست، جلوه‌ای تماشایی و ریلکس‌افزا به منزل می دهد. در روزگار پهلوی دوم، به‌دست دولت خریداری شد و نرم افزار این بود که تبدیل به موزه گردد که نشد. در حال حاضر کاربریِ کتابخانه داراست و در دست مریضخانه امیر اعلم میباشد.

پلان این سازه مانند دیگر کنیسه های جمهوری پک پذیرایی ترحیم مشهد اسلامی ایران مستطیلی در راستای شرقی- غربی میباشد. چون این سازه می بایست در راستای قبله یهودیان یعنی بیت المقدس تاسیس خواهد شد. در جمهوری اسلامی ایران برای قرارگیری به سمت بیت المقدس ساختمان بایستی در جهت شرقی-غربی تاسیس گردد. در واقع ساختمان به سمت مغرب که رده مراقبت تورات مقدس میباشد تاسیس شده است. رده مراقبت تورات مقدس همان محراب این عبادتگاه میباشد که در لهجه عبری “هخال” نامیده می گردد. در ضلع شمالی و جنوبی سازه دو حیاط ردیف‌دار پیاده سازی گردیده است. وجود این حیاط‌ها منجر گردیده روشنایی کافی برای فضای مرتفع تالار مهم تأمین گردد. در پی به معرفی نصیب‌های گوناگون سازه میپردازیم.

درب کنیسه حییم
ایوان
این سازه از یک تالار اساسی و یک یا این که یک سری تراس پیرامون آن تشکیل می گردد. مراسم آئینی و مذهبی متعدد یهودیان مانند عید سایه‌بان‌ها یا این که پایکوبی سوکوت درین فضاها برگزار می‌گردد. در ایوان معمولاً داربست فلزی یا این که چوبی نصب گردیده و با گیاهانی مانند بید یا این که حصیر پوششی بر روی آن تولید میگردد.

نصیب ورودی
قسمت ورودی سازه در واقعیت محل رابطه یک محدوده غیر مقدس با مکانی مقدس میباشد. ورودی این سازه به سیرتکامل‌ای پیاده سازی گردیده که اشخاص با عبور از هفت پله وارد یک هشتی می گردند. در ضلع شمالی هشتی اتاقی جای دارد که مسئول محافظت این شرکت در آن بومی میباشد. در ضلع جنوبی هشتی شیوه‌پله طبقه دوم یا این که به عبارتی مقام بانوان قراردارد. ورودی مهم در ضلع شرقی سازه جای دارد. درب تالار مهم نیز در امتداد ورودی جای دارد به گونه ای که اشخاص بعد از ورود، صحیح در مقابل هخال قرار می گیرند.

ساختمان کنیسه حییم
مقام تورات مقدس
هخال یا این که مقام تورات مقدس مهم ترین نصیب این جای به حساب میآید. این رده در منتهی الیه ضلع غربی تالار کلیسا واقع گردیده‌است. رده تورات مقدس با پرده زرشکی رنگی مرتب گردیده‌است. این پرده در سال ۱۳۳۵ هجری خورشیدی به وسیله نماینده کلیمیان در مجلس شورای ملی، منظور اَریه به کنیسا اهدا گردیده‌است. بر روی این پرده دعای تحت به گویش عبری درج گردیده است:

“بابا ما، پاد شاه اجداد ما، دروازه‌های عرش را برایمان بگشا تا که تفیلا بخوانیم به درگاه تو”

بنای کنیسه حیم
منبر
در جلوی ستون صندلی‌ها و پیش از محراب، جایگاهی مشابه منبر جای دارد. پیش‌نماز بر روی این رده ایستاده و نماز یا این که تورات میخواند.

این موزه بی­نظیر مشمول سندها و شی ها سابق جذابی پک پذیرایی ترحیم مشهد میباشد. که هر مورد به طوری بازدیدکنندگان را با روایت معاش و فرهنگ وتمدن زرتشتیان در طی تاریخ آشنا می­‌سازد. در کل شما با داخل شدن به موزه با دو طبقه مواجه می­‌گردید. که فضای پلکان مابین طبقات نیز به آن­ها اضافه گردیده. و در کل موزه را به سه نصیب جالب تقسیم نموده است. پیرو درباره هر کدام از قسمت­‌های موزه آتشکده زرتشتیان بیشتر توضیح خوا هیم اعطا کرد.

طبقه همکف
درین نصیب می‌­توانید اشیا و حتی خرقه­‌های کهن بخش اعظمی را که یادگار مدل معاش زرتشتیان میباشد، از مجاورت مشاهده کنید. بعضا از این جامه­‌ها به ۱۵۰ سال پیش وابستگی دارا‌هستند و نشانگر صورت و شمایل پوشش زنان زرتشتی از مجال هخامنشی به آنگاه میباشند. شلوارهای گلدوزی گردیده، لچک و چارقدها، مخنا، تیشرت، کت و …

خلال جامه­‌های دیرین وسایلی با عمر زمانبر مانند لامپ­های پیه­سوز، آتشدان، لامپ­های روغن­سوز و … نیز در طبقه همکف موزه آتشکده به معرض اکران گذارده گردیده‌­اند. قسمتی دیگر از وسایل دیرین این قسمت به اسباب و اثاث آشپزخانه تخصیص داراست که در نوع خویش بسیار جذاب و جالب میباشد. همینطور مجسمه و کوزه‌­های سفالی دیرین، سنگ نوشته­‌های تاریخی و بخش اعظمی دیگر از اشیا دیرین در‌این طبقه چشم میگردد. که بازدید از آن­ها می­‌تواند برای عشق­‌مندان به فرهنگ وتمدن و تاریخ بسیار دلچسب باشد. در واقع در‌صورتی‌که می­‌خواهید بدانید زنان و مردان زرتشتی در سال­های پیش چه گونه و با چه صورت و شمایلی می­‌زیسته‌­اند. این قسمت از موزه آتشکده گویای تمامی چیز میباشد.

طبقه اولیه
در طبقه دوم موزه می­‌توانید عکس­های سابق و جالبی را ملاحظه کنید که هرکدام صحبت­‌های متعددی برای اعلام کردن دارا هستند. ضمن عکس­‌های دیرین، وقف­طومار­‌ها، دفترهایی وابسته به بازرگانان زرتشتی که جزئی از تاریخ کشور‌ایران می‌باشند. دفترچه‌هایی که به موبدان زرتشتی وابستگی داشته میباشد و سندها تاریخی اکثری نیز در طبقه دوم موزه آتشکده به دیده می­‌خورد. که هر یک بها بخش اعظمی دارا‌هستند و آرم دهنده عصر‌­های متفاوت تاریخ جمهوری اسلامی ایران و ولی کرمان می باشند.

موزه آتشکده کرمان
پلکان ساختمان
از فضای بین دو طبقه نیز برای به اکران گذاشتن اثراتی سابق و دیدنی مستعمل میباشد. این اثرها، اسباب و اثاث خانگی که سال­‌ها پیش آیتم به کار گیری عموم بوده میباشد، وسایلی که کشاورزان با آن فعالیت می‌­کردند. و اما عکس­‌هایی دیدنی از شخصیت­‌های تاریخی را دربرگیرنده می­‌خواهد شد. از جمله یکی این عکس‌­ها مرتبط با مجلس شورای ملی در زمانه قاجار میباشد. التفات این عکس در حضور کیخسرو شاهرخ پنهان میباشد. شاید زرتشتیان شیدا تاریخ بهتر بدانند که‌این شخص دو‌مین نماینده‌­ای بوده که با آئین زرتشت وارد مجلس شورای ملی گردیده‌است. با ارزش بودن این عکس سابق که با احترام در موزه آتشکده مراقبت می‌­گردد به بها و اعتبار کیخسرو شاهرخ برمی­‌خواهد شد.

این مرد در واقع تحت عنوان شخصی پرافتخار شناخته می­‌گردد. چون در مقطع عضویت خویش در مجلس اقدامات مثبت اکثری برای عموم و جمهوری اسلامی ایران جاری ساختن داده میباشد. به عنوان مثال می­‌اقتدار به فراهم کردن گندم برای پایتخت در حین قحطی اشاره نمود؛ و یا این که برپایی و ایجاد کرد کتابخانه، تلگراف­منزل و … برای مجلس. همینطور کوشش او جهت ساختن آرامگاهی درخور برای فردوسی، شعر سرا گران قدر پارسی، در تاریخ به تصویب رسیده میباشد. گزاره‌­ای از آیت الله معلم در تحسین این مرد نقل می­‌گردد که: “در حالتی که یک مسلمان در مجلس باشد، وی کیخسرو شاهرخ میباشد.”

تعیین واعظ و خطیب مطلوب
از مهم‌ترین تشریفات برگزاری مراسم پک پذیرایی ترحیم مشهد ترحیم گزینش و رزرو یک واعظ و یک خطیب مطلوب اعتقادات و فضای جمعی مراسم میباشد. در گزینش مداح و سخنران می بایست توجه خواهد شد که کسانی مسلط و خبره برای این فرمان در حیث گرفته شوند. تسلیت اعلام کردن و یا این که قدردانی از حضار می بایست مختصر و مطلوب شکل بگیرد. افراط در هرمورد از آنان منجر اتلاف وقت می گردد. گرچه مرسوم میباشد که از مجموع بزرگانی که در مجلس کمپانی کرده و یا این که برای تسلیت گل فرستادند، مذکور خواهد شد ولی این دستور نباید به طوری شکل گیرد که مجلس از صورت خویش بیرون خواهد شد.

سخنرانی وقت گیر نیز می‌تواند برای حضار و حتی صاحبان عزا خسته کننده و آزار دهنده باشد و حضار را به حرف بیان کردن وا داراست که بی سر و صدا و متانت مجلس را به هم می‌زند. در هنگام مداحی از اهل بیت بایستی بسیار توجه گردد که با رعایت درحال حاضر صاحبان عزا شکل گیرد و به طوری نباشد که به مکان تسلی دل داغدیدگان، آنان را بیشتر بی تاب نماید.

فراهم کردن صندلی و حزب های قرآن
مسجدی که گزینش میشود، خوب میباشد برای کلیه مهمانان مکان نشستن داشته باشد و وسایل سرمایشی و گرمایشی قابل قبولی برای اطراف در حیث گرفته خواهد شد. یک کدام از تشریفات برگزاری مراسم ترحیم، تنظیم حزب هایی از قرآن میباشد تا حاضرین مراسم در شکل گرایش حذبی از قرآن را خواندن کرده و اجر آن را به روح متوفی اهدا نمایند.

گل آرایی و چیدن میز
غالبا در قسمتی از مسجد طاق شال ترمه پهن می نمایند و روی آن را با گل های سپید و شمع های سیاه پر‌نور تزئین می نمایند، عکس متوفی که خوب میباشد عکس با کیفیتی باشد، در کناره ای قرار داده میشود. قرآن و گلاب پاش نیز از تشریفات دیگر چیدن سفره ختم میباشد. گاهی سینی های خرمای تزئین گردیده و حلوای زعفرانی و زنجبیلی که برای پذیرایی از میهمانان فراهم گردیده نیز روی همین طاق شال ترمه قرار می‌گیرد.

موسیقی مراسم ترحیم
از تشریفات برگزاری خاک سپاری، تعیین موسیقی مطلوب برای تلطیف اطراف و تولید نظم و خاموش مهمانان میباشد. پخش قرآن عبدالباسق و مداحی و موسیقی بی حرف وقار نصیب میتواند گوشه و کنار را به سمت یک متانت و درنگ جمعی پیش میبرد.

پذیرایی از مهمانان
پذیرایی در مراسم ترحیم با رطب و حلوا و میوه و گاه شیرینی های منحصر به فرد هر حیطه پذیرای می‌گردد. سینی رطب با نارگیل و گل محمدی و گردو تزئین می گردد. رایحه گلاب در فضای مراسم عالی میباشد پخش باشد به این دلیل‌که گلاب خواص اندوه زدایی و ضد افسردگی داراست. کاسه میوه تزئین گردیده و حلوا و رطب، آراسته بایستی مالامال گردد.

عالی میباشد از پکیج های میوه که به خواسته راحتی پذیرایی کنندگان می اقتدار استفاده نمود. به نسبت گرمی یا این که سردی هوا آب میوه قابل قبولی برای مهمانان بایستی در لحاظ گرفته گردد.

معمار این مسجد معلم محمود اصفهانی بوده میباشد پک پذیرایی ترحیم مشهد که به غازی پر اسم و رسم گشته بود. وی بنای این مسجد را بر روی بنایی کهنه­‌خیس ساخته میباشد. به گفته بعضا دانشمندان آن بنای کهنه یک آتشکده بوده میباشد. آتشکده کهنی که‌این سازه را بر روی آن ساختند در زیرزمین قسمت شمالی مسجد فعلی قراردارد.
عکسی از مسجد جامع زواره
کتیبه­ های مسجد جامع زواره
به جز کتیبه‌­ای که در بالای نمای رو به صحن چشم می‌­گردد، کتیبه‌­ای دیگر درین مسجد وجود داراست. این کتیبه در بخش گردن گنبد شبستان محراب واقع گردیده است. مانند کتیبه قبل این کتیبه را نیز با خط کوفی نگاشته‌­اند.
گچکاری مسجد جامغ زواره
البته تفاوت آنان درین میباشد که کتیبه گنبد شبستان به طور گچ بری میباشد و با گل و برگ مزین گشته میباشد. اما با کمال تاسف قسمت متعددی از این تزئینات مجروح و از میان رفته­‌اند. ولی از اثراتی که از کتیبه­‌ها ما‌نده می­‌اقتدار فهمید که متن کتیبه آیاتی از سوره آل عمران میباشد.
ورودی مسجد جامع زواره
در محراب نیز کتیبه­‌هایی به خطوط کوفی و نسخه ها حک گردیده‌­اند. هرکدام از این کتیبه­‌ها مرتبط با آیاتی از قرآن میباشند.
تزئینات مجراب مسجد جامع
معماری مسجد جامع زواره
مساحت مسجد زواره به ۱۲۰۰ متر مربع می‌­برسد. مصالح مستعمل در ایجاد کرد این سازه سنگ، خاک، گچ و خشت میباشد. تزئیناتی که درین مسجد به فعالیت رفته میباشد بسیار متنوع میباشد. تزئینات با به کارگیری از مصالح مختلفی همانند گچبری، کاشی کاری و آجرکاری انجام یافته میباشد.
عکس درون مسجد جامع زواره
پررنگ ترین تاثیر معماری درین مسجد محراب آن میباشد که از زیباترین قسمت‌­های مسجد به اکانت می­‌آید. محراب مسجد جامع زواره یک‌سری سال بعداز تشکیل داد بنای اساسی و در سال ۵۵۱ هجری قمری سازه می‌­خواهد شد. خوشبختانه این محراب به نیکی نگهداری گردیده و جزو سلامت‌­ترین نصیب‌­های مسجد محسوب می­‌خواهد شد.
نمایی مجاورت از خشت و گچکاری
این محراب در ضلع جنوبی گنبدخانه واقع شد‌ه‌است. محراب از دو کناره و دو طاق نما درست شده میباشد. این کناره‌­ها و طاق نماها با هلالی تیزه‌دار بر روی همدیگر قرار گرفته‌­اند. طاق نماها روی دو ردیف قرار گرفته‌­اند که سرستون­‌های زیبایی دارا‌هستند.
تزئینات مسجد جامع زواره
در تزئینات محراب این مسجد جامع اسلیمی­‌های درشتی یار و همدم با نقوش پرکار هندسی به عمل رفته میباشد. بدین نقوش و آرایه‌­ها آژده کاری می­‌گویند. آژده کاری­‌ها در برخی از قسمت‌­ها به تنهایی و گاهی همپا با کتیبه­‌ها به فعالیت رفته‌­اند.
محراب مسجد جامع زواره
در نقش­های گچ­بری که ذیل طاق تراس­‌ها ایفا گردیده‌است نیز اسلیمی­‌هایی چشم می­گردد که تشابه متعددی به اسلیمی­‌ها عصر ایلخانی داراست. در اواخر زمان سلجوقی مدل متفاوتی از اسلیمی­‌ها اشاعه پیدا می­‌نماید که در زمان ایلخانی به تکامل می­‌برسد. این نقوش اسلیمی­ در ذیل طاق حیاط­‌ها به زیبایی مجموع به شغل رفته‌­اند.
محرابی در مسجد جامع
آژده کاری چیست؟
آژده کاری به نقوشی هندسی می­‌گویند که به جز جنبه تزیینی رابطه ها در میان موادتشکیل دهنده تصویری را تهیه و تنظیم می‌­نماید. در کل نقوش هندسی به صورت ذاتی این خواص نظم بخشی را دارا هستند. این هیبت­‌های هندسی در قسمت­های میانی اسلیمی انداخته گردیده‌­اند. این نقوش فضاهای منفی مانده در اسلیمی­‌ها را منفعل کرده­‌اند.
تزئینات قشنگ مسجد جامع زواره
در لبه محراب و کتیبه‌­های ساقه گنبد مسجد جامع زواره آژده کاری­‌های بسیار پرکار و مفصلی چشم می­‌خواهد شد. معیار آژده کاری­‌ها آنقدر پهناور میباشد که در برخی جاها طرح­های اسلیمی پایین اثر آن ها قرار گرفته‌­اند و کمتر به دیده می­‌آیند.

پلان مسجد جامع زواره
پلان این مسجد مستطیلی صورت میباشد و با نقش‌ه­ای چهار ایوانه سازه گشته میباشد که مشمول نصیب­‌های مختلفی می­‌خواهد شد. سردر، مناره، گنبدخانه، شبستان، رواق و محراب نصیب‌­های تشکیل دهنده مسجد می‌باشند.

حرم پدر روحانی حسین انصاری و بی بی خاتون پک پذیرایی ترحیم مشهد دهاقان که از فرزندان جابربن عبدالله انصاری میباشند از زیارتگاه های دهاقان در استان اصفهان بشمار می رود. آرامگاه پدر روضه خوان حسین به اسم “بقاع فیروزه ای” دربین گلشن های دهاقان زیبایی دو چندان دارااست و از تفرجگاه ها و زیارتگاههای این شهرستان میباشد.حرم فیروزه ای، نامی آشنا برای دهاقانی هاست و آرامشی که در کنار گلشن های وقف گردیده وجود دارااست دور از راز و صدای خودروها و آلودگی های صوتی، چنان دلنشین میباشد که مکانی مطلوب برای تفریح و زیارت را به وجود آورده میباشد. متاسفانه خط مش های خاکی منتهی به‌این جای با اینکه درآمد وقفی هم دارااست صحیح نشده و سربالایی های تند و پیچ های خطر ناک دارااست که سبب میشود کمتر توریسم به‌این جای پا بگذارد.

این آرامگاه وابسته به پدر روضه خوان حسین انصاری و بی بی خاتون،‌ فرزندان جابرن بن عبدا.. انصاری از صحابی با وفای رسول اکرم (ص) میباشد که در چهار کیلومتری شمال دهاقان و در مسیر دهاقان–مبارکه واقع گردیده است. آنچه از پدر روضه خوان حسین و بی بی خاتون سینه به سینه از نسل های قبل ماجرا گردیده، ارادت و قربت خاص وی به امام حسین (ع ) و رابطه با اهل بیت امیرالمومنین علی (ع ) را نماد می‌دهد. بعد از اتفاق کربلا که موقعیت بسیار مشقت بار گردیده بود و خفقان سیاسی و اجتماعی شدیدی قاضی بود از نسل جابر در کوفه، اشعری ها بودند که به قم مسافرت کرده و به اشاعه و تکثیر آیین اسلام عملکرد گماردند و دیگر فرزندان جابر که در مدینه می زیسته اند سفری با علت تبلیغ آئین به جمهوری اسلامی ایران داشته اند. جمعی از آن ها در دزفول و اشخاصی در کنار بختیاری ها سکنی گزیده اند با اعتنا به مسافت پاره ای که از بقاع پدر روضه خوان حسین تا ایل بختیاری میباشد، پدر روحانی حسین انصاری و بی بی خاتون در‌این ناحیه به خواسته ترویج آئین بومی شده و به شهید شدن رسیده اند.

ساختمان اساسی این حرم مرتبط با روزگار صفویه میباشد که متشکل از حیاط، گنبدخانه و رواق میباشد. حرم پدر روحانی حسین در بارگاه چوبی مرتبط با زمان صفویه در پایین گنبد جای دارد و بقعه بی بی خاتون خواهر پدر روضه خوان حسین در انتهای جنوبی سازه در ضریحی چوبی واقع شد‌ه‌است. در تراس، رواق و تراس بقاع هایی مرتبط با متولیان و همینطور خدام و ارادتمندان به‌این جای به چشم می‌خورد. حرم پدر روحانی حسین انصاری و بی ‌بی خاتون موقوفه‌ های زیادی داشته که در زمان قاجار بوسیله خوانین حوزه‌ چپاول شده و از بقاع متبرکه مستقل شد‌ه‌است. این تصرف برای متولیان وقت یعنی ملاحسن و ملااسماعیل با زحمات بسیار یار و همدم بوده که از آن گزاره به تعدادی وهله اسارت و شکنجه آن دو می ‌قدرت اشاره نمود، در‌این فی مابین ملااسماعیل تا انتها قدمت از حیطه مچ دست عقب افتاده جسمی شوید. از آن تمامی موقوفات صرفا پاره ای جنگل زار زیر نهر همسایه بنای مقبره مانده میباشد. مقاومت شجاعانه متولیان وقت سبب شد که اسنادی به دست خوانین ظالم نیافتد. قدیمی ‌ترین آنان وابسته به سال ۱۱۴۸ میباشد.

آرامگاه بایزید بسطامی در راس شهر بسطام شش پک پذیرایی ترحیم مشهد کیلومتری شاهرود و در جوار مسجد جامع و مکتب شاهرخیه قراردارد و فعلا نیز مهم ترین تاثیر تاریخی این شهر به حساب می آید.

تیم بناهای بسطام یک کدام از بناهای آرامگاهی تاریخی جمهوری اسلامی ایران در زمان ی اسلامی به حساب آورده می شود.

تاریخچه آرامگاه بایزید بسطامی
آرامگاه بایزید بسطامی بنا شده در شهر بسطام، استان سمنان، یکی مثال های شاخص معماری مذهبی کشور‌ایران در بعد از ظهر ایلخانان به‌حساب می‌آید.

این شرکت به جهت وجود بقاع ی عارف نامی، بایزید بسطامی ( ۱۶۱- ۲۳۴ ه.ق ) ، از به عبارتی ادوار نخستین اسلامی آیتم اعتنا حکومتها و سلاطین متفاوت بوده و تشکیل داد و سازهای زیادی در زمانه گوناگون از بعد از ظهر دیلمیان تا زمان قاجار در آن انجام شده میباشد بیشترین مرمتهای انجام یافته مرتبط با بعد از ظهر ایلخانی میباشد.

در بعدازظهر ایلخانی ، معمار و هنرمند والا ، محمدبن حسین ابیطالب دامغانی، شغل تجدید بنا و ایجاد کرد وساز در دسته بایزید را، با کمک اخوی و پدرش، سرپرستی کرد

ایجاد کرد آرامگاه بایزید بسطامی از قرن سوم هجری شروع گردیده و بناهای در حدود آن در زمان سلجوقی، ایلخانی، تیموری، صفوی و قاجـار سـاخت و نوسازی شده است.