مجله خبری تشریفات

آبخوری ایوان مسجد آبی‌رنگ فرمانروا احمد

قصر شاه احمد در مسجد آبی

یکی از قسمت‌های مسجد آبی که در طی ساختش التفات زیادی داشت، عمارت سلطان احمد بود. این عمارت مخصوص استراحت و عبادت پادشاه ساخته شد. شاه احمد 10 روز نقطه نهایی ماه رمضان را در این عمارت به دعا و عبادت مشغول میشد و تا روز عید فطر درین عمارت باقی می‌ماند. عمارت پاد شاه احمد در گوشه جنوب شرقی مسجد جای دارد و ضمن ورودی از ایوان مسجد، یک ورودی مخصوص هم داراست که بی واسطه به بیرون وصل می شود. این دروازه اختصاصی فرمانروا بود تا با اسبش از سطح پک پذیرایی ترحیم مشهد شیبدار آن سوای هیچ زحمتی وارد مسجد شود. معماری عمارت سلطان احمد در مسجد آبی هم در نوع خود شگفت انگیز می باشد. این عمارت باشکوه به بهترین شکل ساخته و با گرانبها‌ترین کاشی‌ها تزیین شده است. درین عمارت یک طاق سرپوشیده و دو اتاق استراحت کوچک مشاهده می شود و در طبقه بالای آن، لژ فرمان روا قراردارد. همچنین 10 ستون مرمرین و خوشگل، محرابی که نشانه‌ها قرآن روی آن طلاکاری‌ شده و کاشی‌هایی از مال طلا جواهرات از دیگر بخش‌های دیدنی این عمارت می باشند.

قصر شاه احمد در مسجد آبی رنگ

نمایی از عمارت پادشاهی مسجد پادشاه احمد استانبول

شبستان مسجد آبی رنگ استانبول مهم‌ترین قسمت این مسجد است و معماری زیبای آن گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. این شبستان دقیقا پایین گنبد بزرگ و اصلی مسجد جای‌دارد و با فرش‌های جالب، پنجره‌های سنگی، ستون‌های باشکوه و کاشی‌های سنتی بسیار خوشگل جلوه می‌کند. این سالن در واقع قلب گروه است که مجموع ورودی‌ها و مسیرهای مسجد فرمان روا احمد به آن می‌رسند. در‌پی شمارا با بخش‌های جالب شبستان مسجد آبی رنگ استانبول آشنا میکنیم:

جامعه اسلامی در تاثیر عوامل مختلف مانند تهاجم و شبیخون فرهنگی، تبادلات فرهنگی، تأثیر رسانه، اعتنا بیشتر بر مسائل اقتصادی بجای مسائل فرهنگی و … مسائل و مشکلات اخلاقی و اجتماعی‌ای مانند بدحجابی، توطئه، سنت‌های خطا، دنیاگرایی، تجمل پرستی، لاف، دزدی، ارتشا و … در آن بروز کرده که با ارزشهای فقاهتی ما ناسازگار میباشد و جامعه فقهی را مبتلا مخاطره می‌کند. لذا سالم اجتماعی به مخاطره افتاده برای حل ایراد از ابزارهای متعدد می‌قدرت منفعت جست. مسجد درین خصوص می تواند نقش مهمی از جهت تقویت ایمان دینی عموم پک پذیرایی ترحیم مشهد و همینطور دور اندیشی دادن و ارتقا معرفت بسیار مؤثر باشد.

مسجد بواسطه فضای قدسی‌ای که دارااست در ایجاد و تقویت معنویت بسیار مؤثر میباشد و از طرف دیگر کارکرد معرفتی که داراست موجب تقویت و تعمیق ایمان اشخاص می‌شود. منفعت ایمان نیز فعالیت باتقوا میباشد. قرآن به کرات این دو را با هم نقل می‌کند. مضمون‌ این حرف این است، هر جا ایمان باشد منفعت و ثمره آن فعالیت با تقوا می باشد و هر جا عمل با تقوا بود آنجا ایمان نیز وجود داراست. در آن شکل جامعه به سوی صلاح و رستگاری میتواند رهنمون خواهد شد. در حالتی‌که از موضع نگرش اخلاق و رفتار بهره گرا کارکرد مسجد سنجیده شود، به‌این سود می‌رسیم، زیرا مسجد سبب کاهش بزهکاری، جرائم و هنجارشکنی می‌گردد و ضد ارزش‌ها را تضعیف می‌کند، هزینه‌های در دست گرفتن جامعه نیز به پیروی از آن تقلیل مییابد. پس تقویت مساجد و رابطه با آن کاری سودمند و موثر میباشد.

بعداز ذکر آیتم و پر‌نور شدن زوایا و بعدها ضروری بازرسی و همینطور ویژگیها، صفات و حدود مسئله؛ طرح تفحص به‌این شکل ارائه می گردد که: مسجد موجب تحکیم رابطه ها و مناسبات باطن خانوادگی و در بهره ارتقاء سالم اجتماعی می‌گردد. بنابراین با دقت به تمجید، حیث به اینکه، این تحقیق به بازرسیٔ مساجد در بافت طبیعی و فارغ از دستکاری آزمایشی و با توسل به داده‌ها و داده ها برآمده از داده‌های دست نخستین میپردازد، از نوع کیفی میباشد. در عین اینک، این مطالعه برای توده داده ها و داده‌ها از طریق اسنادی و توسل به پیش فرض‌های فقهی و قرآنی استعمال نموده است.

صحابه رسول پیرامون این مسئله که محمد (صلی الله علیه وآله و سلم) را کجا دفن نمایند ، به پر نمک و مصاحبه پرداخته اند . عده ای نظر دادند در کنار منبر، برخی دیگر گورستان بقیع را پیشنهاد دادند و گروهی دیگر مصلی را محل مطلوب دانسته اند و ...

البته در غایت این نظرها رایی گزینه توافق قرار گرفت که بر گفته ای از رسول مستند بود . نبی فرموده بود : « مامات فرستاده الا دفن لحاظ یقبض » یا این که به لفظ دیگر « انما تدفن الاجساد نظر تبقض الارواح » یا این که « ما توفی الله نبیاً قط الادفن لحاظ تقبض روحه » یا این که « ما دفن رسول الا فی مکانه الذی قبض الله فی نفسه » ...

این گفته های بازمانده مؤید پر‌نور و مبین آنست که نبی را درجایی بایستی به خاک سپرد که در آن جای رحلت نموده است . از این رو جسد را در اتاق خویش یا این که به عبارتی جایی که در سپری شد به خاک سپردند .

خانه عایشه به دو نصیب تقسیم گردیده بود . یک بخش تخصیص به مقبره محمد (صلی الله علیه وآله و سلم) داده شد و در قسمت دیگر عایشه به سکونت خویش ادامه داد و در میان این دو بخش دیواری قرار داشت که خانواده و یاران و رهروان محمد (صلی الله علیه وآله و سلم) جهت زیارت از یک اتاق به اتاق دیگری رفت و آمد می کردند .

خلیفه دوم دیوار کوتاهی بگرد بقعه سازه کرد که ابعاد عبدالله بن زبیر به مرتفع نمودن آن عملکرد گماشت .

ب- از این مسجد حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) به «یمن» رفت و منزلت حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) در آن دارای شهرت می‌باشد؛

ج- از اینجا داوود ( علیه السلام ) به سوى جالوت رفت؛

د- از این مسجد داوود ( علیه السلام ) به سوى طالوت رفت؛

ه- در آن صخرهاى سبز میباشد كه در آن تمثال تمام پیامبران بوده و از ذیل آن صخره، گِل آحاد پیامبران پک پذیرایی ترحیم مشهد دریافت شد‌ه‌میباشد و در آن زبرجدى است كه تصویر تمام پیامبران و اوصیا در آن است؛

و- در این مسجد مقامى می‌باشد كه منسوب به حضرت با تقوا ( علیه السلام ) می باشد؛

ز- آفریدگار پیامبرى را نفرستاده مگر آنكه آن رسول در این مسجد عبادت كرده می‌باشد.

مسجد سهله

ائمّه ( علیه السلام ) و مسجد سهله‏

الف- امام على ( علیه السلام ) این مسجد را از جمله مساجد مبارك در كوفه شمرده و فرموده:

«این مسجد، منزلگاه حضرت خضر ( علیه السلام ) میباشد و مغمومى اینجا نیامد، مگر اینكه خدا گشایش براى او نتیجه ها كرده می باشد.» 6

ب- امام سجّاد ( علیه السلام ) فرمود:

- «هر كس دو ركعت نماز در مسجد سهله به جاى آورد، معبود دو سال، عمر اورا افزایش میدهد.»

ج- امام راست گو ( علیه السلام ) خبرها زیادى در زمینه ی این مسجد بیان كرده اند. از جمله اینكه:

- «در صورتیکه عمویم زید به این مسجد می آمد و به او جانبداری می‌آورد، معبود بیست سال او را حمایت می‌بخشید.»

- «مصیبت زدهاى كه بدین مسجد آمده و در آن دو ركعت میان عشائین نماز خوانده و دعا كرده است، معبود اندوه و حزن او را برطرف كرده میباشد.»

- «هر كس در آن اقامت گزیده، گویا در خیمه پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) اقامت كرده است.»

- «هر زن و مرد مؤمنى دلش هواى آن را دارد.»

در سال 657 قمری با دقت به تجهیزات ارسالی خیال گردیده ، بنای مسجد از باب السلام تا باب الرحمه و از باب جبرئیل تا باب النساء مجدد تجدید بنا شوید .

در آخرها سال 658 قمری ظاهررکن الدین بیبرس، امیر مصر شوید. او که از ممالیک بحری بود نسبت به تعمیر و مرمت بنای مسجد و ادامه شغل های ناتمام که بعد از آتش مسجد آغاز گردیده بود ، اهتمام خاصی ورزید. مورخان می نویسند : پنجاه و سه معمارکار با وسایل و میزان دارایی موردنیاز به سوی مدینه پک پذیرایی ترحیم مشهد اعزام داشت و فعالیت اساسی تعمیر و مرمت مسجد را به نقطه پایان رساندند .

سعی ممالیک مصر : فرمانروا ناصرالدین محمد بن قلاوون از ممالیک بحری در زمان سال های 705/729 قمری به نوسازی و تجدید بنای بخش های گوناگون بنای مسجد ، کارایی و تلاش وافری آرم بخشید که اهم آن‌ها تاسیس دو سایه بان در مؤخره سقف قبله و بخش شمالی بوده میباشد .

در سال831 قمری که فرسودگی هایی دربنای دو رواق ذکر شده بوجود آمد ، به وسیله اشرف برسباری از ممالیک برجی تعمیر و بازسازی شوید ، بعد از آن در سال 853 قمری ظواهر سیف الدین چقماق که درسال 842 قمری ازسلسله ممالیک برجی مصر بحکومت رسید. غالب سقف های شمالی و جنوبی مسجد و روضه را نوسازی دوباره کرد .

شاه اشرف قایتبای متوفی 902 قمری از ممالیک مصر در سال 879 قمری به وضعیت همگانی بنای مسجد اهتمام خاصی ورزید که می قدرت از تجدید بنا دیوارها، سقف های شامی و رواق های باب جبرئیل و تعمیر بخش های شرقی بنای مقصوره خیال کرد. ولی متأسفانه توشه دیگر در شب 13رمضان سال 886 قمری حریقی بر تاثیر رعد و برق و فرو ریختن مناره رئیسه مسجد به وقوع پیوست که در اندک مدتی همگی بنای مسجدالنبی (صلی الله علیه وآله و سلم) را یادگرفت و عده متعددی در مسجد کشته و یا این که زخمی شدند، ردیف ها باردیگر فرو ریخت. منبر، صندوق مصلی ، مقصوره ، گوشه و کنار حجره همگی سوختند. اهل مدینه خبر این حریق سوزی مهیب را به فرمان روا اشرف قایتبای رساندند و پیش از آنکه کمکی ازجانب فرمان روا فرا برسد عموم مدینه در تطهیر بنای مسجد همت دقیقی به فعالیت آوردند .

مرحوم سیّد حکم دهنده اتاقی در «مسجد کوفه» و هم اینگونه حجره ای در مسجد سهله داشت و صرفا در آن‌ها به راز میبرد و مدام شاگردانش را به شب زنده داری برخی از شب های خاص در مسجد کوفه و مسجد سهله پیشنهاد می نمود.

وی سفارش میکرد که در شرایطی‌که در حال نماز یا این که قرائت قرآن یا این پک پذیرایی ترحیم مشهد که در درحال حاضر بیان و تفکّر بودید و در همین در حال حاضر شکل ای خوشگل یا این که چیزهای دیگری از فقید غیب دیدید، توجّه نکنید و به عبادت خود سرگرم باشید.

در روایتی نقل گردیده است که هر که چهل شب چهارشنبه متوالی در مسجد سهله و به نیّت دیدن امام عصر(عج) به عبادت و شب زنده داری سرگرم باشد، موفقیت دیدن امام(عج) را به دست میاورد.

مرحوم آیت الله سیّد شهاب الدّین مرعشی از اشخاصی بود که هر چهارشنبه به زیارت مسجد سهله اهتمام می ورزید و حتّی موفّق به زیارت امام بعدازظهر(عج) و اظهار کرد وگو با وی شد.

بخش اعظمی دیگر از علما و بزرگان نیز بر زیارت مسجد سهله مواظبت می کردند و برخی، به اندازه ای هم پا این مسجد مقدّس بودند که در به عبارتی مسجد رحلت کردند؛ مثل حاج میرزا حسین خلیلی که در طی میان الطلوعین، در روز آدینه و در حالی که درگیر دعا بود، به دیار باقی شتافت.

این پروژه نیز در توا‌ن خویش شگرف و بی سابقه میباشد و از 250 چتر تبارک ساخته شده که بر روی ردیف های جانور در محوطه های بیرونی مسجد نصب شده اند.

این چترها پس از گشوده شدن، مساحت 143000 متر مربع از محوطه های دور و بر مسجدالنبی (ص) پک پذیرایی ترحیم مشهد را در چهار جهت آن می پوشاند. در ذیل سایه هرکدام از این چتر ها بیشتراز 800 نفر می توانند نماز بخوانند.

اضافه بر این چترها که منحصر به فرد نمازگزاران می باشد ، شش مسیر در جهت جنوبی مسجد برای عبور و مرور حجاج و معتمرین نیز توسط چتر پوشیده گردیده است.

این چترها به صورت منحصر به فرد برای استفاده در مسجدالنبی درست شده و در ایجاد کرد آنان واپسین تکنولوژی ها به کار رفته میباشد. این چترها به صورتی ساخته و نصب شد‌ه‌است که در هنگام گشوده شدن یکی‌از بالای دیگری قرار می‌گیرند به نحوی که محوطه پایین خویش را کاملا پوشش میدهند. طول یک سری از آنها هنگام گشوده گردیده 14.40 متر و طول مجموعه دیگر 15.30 متر است.

دیدنی اینجاست که طول هر دو گروه چترها در حالت بسته 21.70 متر می باشد.

3-3- نصب پنکه های پخش کننده آب در فضای درونی مسجد النبی

درین طرح تعداد 436 پنکه والا که در طول چرخش، آب را به طور ذرات ریز و پودر مانند در جهات متفاوت پخش می کنند. این پنکه ها در تلطیف و خنک نمودن هوای محوطه های بیرونی مسجد مخصوصا در گرمای فصل تابستان فوق العاده موثرند. این پنکه ها بر روی ردیف هایی که چترها بر آن سوار گردیده اند نصب شده اند .

برای مرحوم آیة‏الله بروجردی، هر وقت مشکلی پیش می‏آمد، گوسفندی می‏ارسال کرد تا در کنار مسجد جمکران قربانی نمایند .

برای مرحوم آیة‏الله گلپایگانی ، هر وقت مشکلی پیش می‏آمد ، عریضه‏ای می‏نوشت و با گروهی از اصحاب پک پذیرایی ترحیم مشهد و فرزندان خویش ، به مسجد مقدس جمکران مشرف می‏شد و توسل می‏کرد و رفع نقص‌ می‏شد .

مرحوم آیة‏الله مرعشی، چهل شب چهارشنبه، در مسجد جمکران بیتوته کرد .

آیة‏الله صافی، درخصوص بابا بزرگوارشان، مرحوم آیة‏الله حاج ملا جواد صافی گلپایگانی، نقل فرمودند که ملتزم بود حتی الامکان ، پیاده به مسجد جمکران مشرف گردد .

آیة‏الله حاج سید محمد تقی خوانساری نیز غالبا ، پیاده مشرف می‏شدند .

ختم زیارت عاشورا در مسجد جمکران

در عصر زعامت مرحوم آیة الله حاج سید محمد حجت ، قحطی و گرانی مشقت پدید آمد ، به گونه ای که نان سنگک دانه‏ای یک تومان رسید ، در حالی که شهریه‏ طلاب در ماه ، صرفا ده تومان بود .

مرحوم آیة‏الله حجت ، چهل بدن از طلاب مهذب و متدین را دستورداد که به مسجد مقدس جمکران مشرف شوند و در پشت‏بام مسجد ، به طور گروه جمعی ، زیارت عاشورا را با صد درود و لعن و دعای صفوان بخوانند و به حضرت موسی بن جعفر علیه السلام و حضرت ابوالفضل علیه السلام و حضرت علی اصغر علیه السلام متوسل شوند و رفع گرانی و نزول باران را از پروردگار متعال بخواهند .

چهل بدن فراگیر مهذب و متدین ، طبق دستور مرجعیت اعلای تشیع، به میعادگاه عاشقان شرفیاب شدند . بعداز ادای نماز تحیت و نماز حضرت بقیة‏الله، ارواحنا فداه، و توسل به تحت مداقه فرمانروای فقید هستی، به پشت‏بام مسجد رفتند، ختم زیارت عاشورا را ، طبق فرمان آن مرجع وارسته ، اعمال دادند و حوائج‏خویش را با شفیع قرار دادن سه بدن باب‏الحوائج ، به درگاه حضرت احدیت ، عرضه داشتند و مسجد را به قصد قم رخنه‌ کردند .

مسجد ایا صوفیه یک کدام از جاذبه های توریسم شهر زیبای استانبول در ترکیه می‌باشد. این مسجد معمولا جزو لیست کل گردشگر‌هایی که به استانبول مسافرت می‌نمایند؛ قراردارد. بخش اعظمی از عموم فقیه ابا صوفیه را علامت مملکت ترکیه می دانند و معمولا در صورتی کسی یک توشه از این مسجد بازدید کرد‌ه باشد، معماری ویژه و بینظیر این آن در ذهنش پک پذیرایی ترحیم مشهد خواهد ماند.

ایا صوفیه درواقع یک عبادتگاه است که در نخستینِ فرمان کلیسای جامع مسیحی ارتدوکس بوده می باشد. در مرحله بعدی به کلیسای جامع کاتولیک حافظه موقت و در غایت هم به مسجد عثمانی تغییر تحول کاربری داده میباشد. برای مدتی ایا صوفیه به موزه تبدیل گردیده بود اما در سال 2020 به دستور رئیس جمهور مرزو بوم ترکیه مجدد به مسجد تغییر تحول کاربری بخشید. در نوشته ی علمی شناخت با مسجد ایا صوفیه قصد داریم سیر تا پیاز را درباره این مسجد تحقیق نماییم. استارت به معرفی آن خوا‌هیم پرداخت. سپسی کمی درباره تاریخچه، معماری و دیگر نکات اساسی آن صحبت خوا‌هیم زد. در صورتیکه شما هم علاقمند به دستیابی داده ها بیشتر در این مورد می‌باشید تا انتهای این مقاله با ما یاروهمدم باشید.

معرفی مسجد ایا صوفیه

در جواب بدین پرسش که مسجد ایا صوفیه کجاست می بایست اظهار‌کرد، این مسجد در بخش اروپایی شهر استانبول، در میدان ایا صوفیه قرار دارد. این محله یکی لبریز رفت و آمدترین محله‌های استانبول است که تعداد متعددی هتل، راس خرید و جاذبه توریسم در آن جای‌دارد. در همسایگی ایا صوفیه یک مسجد معروف دیگر به اسم مسجد فرمان روا احمد قرار گرفته میباشد. در حوالی این جاذبه تاریخی هم تراموا و هم قطار کابلی وجود دارااست و شما به راحتی میتوانید از این جاذبه خویش را به بقیه نقاط استانبول برسانید. این مسجد تاریخی در صدر کلیسای حکمت مقدس اسم داشت و در بعد از ظهر عثمانی که به مسجد تبدیل شد، نامش نیز تغییر‌و تحول یافت.

حسن بن مثله می‏گوید: «اینجانب، برخاستم و فراهم شدم‏» . زیرا به در سرای رسیدم، جماعتی از بزرگان را دیدم . درود کردم . پاسخ دادند و خوشامد گفتند و مرا به آن جایگاه که فعلا مسجد (جمکران) می‌باشد، آوردند .

زیرا نیک نگاه کردم، دیدم تختی گذارده و فرشی پسندیده بر آن تخت عظیم پک پذیرایی ترحیم مشهد و بالش‏های پسندیده گذاشته و جوانی سی‏ساله، بر روی تخت، بر چهار بالش، توکل کرده، پیرمردی در مقابل وی نشسته، کتابی در دست گرفته، بر آن جوان می‏خواند .

بیش تر از شصت مرد که بعضا لباس‏ی سپید و بعضا خرقه‏ی سبز بر بدن داشتند، بر گرد وی روی زمین نماز می‏خواندند .

آن پیرمرد که حضرت خضر علیه السلام بود، مرا نشاند و حضرت امام علیه السلام منرا به اسم خویش خواند و فرمود: «برو به حسن بن مسلم [6] بگو: «تو، چند سال می باشد که‌این زمین را عمارت می‏کنی و ما حاد می‏کنیم . پنج‏سال زراعت کردی و همین سال دیگرباره استارت کردی، عمارت می‏کنی . رخصت وجود ندارد که تو دیگر در‌این زمین زراعت کنی، می بایست هر چه از این زمین سود‏برده‏ای، برگردانی تا درین موضع مسجد سازه نمایند ».

به حسن بن مسلم بگو: «این جا، زمین شریفی است و حق‏بلندمرتبه این زمین را از زمین‏های دیگر برگزیده و شریف نموده است، تو آن را گرفته به زمین خویش ملحق کرده‏ای ! خداوند، دو پسر جوان از تو گرفت و هنوز هم متنبه نشده‏ای! در حالتی که از این کار بر حذر نشوی، نقمت‏معبود، از حوزه‌‏ای که گمان نمی‏بری بر تو فرو می‏ریزد » .

حسن بن مثله پهنا کرد: «سید و مولای اینجانب! مرا در این باره، آدرس ما یحتاج است; چون، عموم، حرف منرا سوای علامت و دلیل نمی‏پذیرند».